Bewaar de geuren van de stad

Geschreven voor Amsterdam Centraal

Beelden en geluiden van de stad worden in voldoende mate vastgelegd en bewaard. Leuk voor latere generaties.
Maar hoe staat het eigenlijk met de geuren? Die laten zich nu eenmaal moeilijk bewaren, behalve in een vage herinnering. Terwijl juist ook geuren in ons brein specifieke emoties kunnen oproepen en nadrukkelijk verbonden zijn met periodes in de historie.

[Klik voor hele afbeelding. Foto: Cor de Jong]

De stad zal bijvoorbeeld een halve eeuw geleden beslist anders hebben geroken. In een tijd waarin de huizen nog werden verwarmd met kolen, briketten en turf zal de atmosfeer een veel sterkere zwavelachtige lucht hebben geademd. Nederland schakelde sinds de jaren zestig over op olie en aardgas, maar tot in de jaren tachtig was deze geur in Engelse steden nog nadrukkelijk waar te nemen. In de jaren vijftig moet ook Amsterdam zo geroken hebben.

Intrigerend is de vraag of de huidige tijd erger stinkt dan vroeger of juist niet. Er zijn meer auto's en fabrieken, maar ook veel strengere normen voor de uitstoot.
Een mogelijkheid tot vergelijken zou onthullend en leerzaam kunnen zijn. Liggen er nergens geurmonsters?

Oudere Amsterdammers herinneren zich nadrukkelijk de dominante stank van zwavelzuurfabriek Ketjen boven het IJ. Of die van essence- en zeepfabriek Maschmeijer, die loosde op de Weespertrekvaart. Beide zijn gelukkig naar elders vertrokken.

Ook de mensen roken vast en zeker anders. Er werd nog niet iedere dag gedoucht, vele Amsterdammers waren aangewezen op een wekelijkse gang naar het badhuis. Deodorant bestond nog niet. Alle oma's roken naar eau-de-cologne. De adem van ooms en sommige tantes stonk naar nicotine, evenals de kleding. Het was de tijd dat de lucht van sigaren nog 'gezellig' werd gevonden.
De etensgeuren in het trapportaal waren bijna zonder uitzondering van Hollandse origine, met als incidenteel hoogtepunt de geur van sudderlappen of gehaktballen.

Geuren zijn dus voornamelijk te bewaren in beschrijvingen. Naar de geuren van nog langer geleden kunnen we alleen maar gissen.
Dus haast u om dit verhaal zoveel mogelijk aan te vullen, misschien hebben ze er in de toekomst nog wat aan.

Tags:
geuren historie ruiken stad vastleggen verschil

Geef een reactie: