what's in a name?

Zondag 07 November 2004 in categorie Observaties & Kritische beschouwingen

De moord op een kunstenaar uit religieuze of politieke motieven is gelukkig zeldzaam. Bij de moord op Theo van Gogh moest ik echter denken aan de dodelijke aanslag op de schrijver A.M. de Jong (1888-1943), ondermeer auteur van de bekende en nog steeds veel gelezen romans Frank van Wezels Roemruchte Jaren en Merijntje Gijzen. De Jong was een socialistisch schrijver die op 18 oktober 1943 door twee Nederlandse SS-ers werd doodgeschoten in de deuropening van zijn huis in Blaricum.

De moord vond plaats in het kader van de zogeheten 'Silbertanne'-acties, executies die door doodseskaders werden uitgevoerd als vergelding voor door het Nederlandse verzet gepleegde aanslagen. De buurman van De Jong, een NSB-er, was twee dagen eerder zelf het doelwit was geweest van een aanslag. Als repressaille schoten twee leden van de zogeheten Germaanse SS de schrijver door de nek. Frappant detail is hier de naam van één van de moordenaars: L. Th. van Gog.

Vaker komt het voor dat schrijvers/kunstenaars zèlf moordenaar zijn. Bekend op dit punt zijn de dichter Gerrit Achterberg en de schrijver Richard Klinkhamer. Wanneer we verder teruggaan in de geschiedenis komt alweer een opvallende naam bovendrijven. De vroegst bekende moordende schrijver beroofde in 1775 te Amsterdam zijn voormalig vriendin Anna Smitshuizen met een mes van het leven. Zijn naam: Johannes Bartholomeus Ferdinandus van Goch.